Έπειτα από έναν σοβαρό τραυματισμό, εγχείρηση ή ασθένεια, η ανάρρωση μπορεί να είναι πολύ αργή και ο ασθενής να χρειάζεται να ανακτήσει βαθμιαία τη δύναμή του, να διδαχθεί εκ νέου διάφορες δεξιότητες ή να βρει νέους τρόπους για να συμμετάσχει πάλι λειτουργικά στις καθημερινές δραστηριότητές του.
Στη διαδικασία αυτή καθοριστικός είναι ο ρόλος των ειδικών στην ιατρική αποκατάσταση, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με τον σχεδιασμό, τον συντονισμό και την εκτέλεση των προγραμμάτων ανάρρωσης, αποθεραπείας και ψυχοκοινωνικής επανένταξης αυτών των ασθενών.
Το είδος και οι στόχοι της θεραπείας αποκατάστασης προσαρμόζονται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά, αλλά συνήθως απαιτείται διεπιστημονική ομάδα (ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, εργοφυσιολόγοι, ψυχολόγος, κλινικός διαιτολόγος, κοινωνική λειτουργός κ.λπ.) για τη διεκπεραίωσή της.
Η θεραπεία συνήθως συνίσταται σε επαναλαμβανόμενες συνεδρίες οι οποίες συχνά διαρκούν πολλές εβδομάδες, ενώ τα αποτελέσματά της εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το είδος και την έκταση του εκάστοτε προβλήματος. Πολύ σημαντικό ρόλο όμως διαδραματίζει και η συμμετοχή των οικείων του ασθενούς, αλλά και του ιδίου όταν αυτό είναι εφικτό.
Τα θεραπευτικά μέσα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την αποκατάσταση του ασθενούς συμπεριλαμβάνουν:
* Φυσικοθεραπεία. Είναι κατάλληλη μεταξύ άλλων για αύξηση της δύναμης και για βελτίωση της κινητικότητας και της φυσικής κατάστασης.
* Εργοθεραπεία. Επανεκπαιδεύει τους ασθενείς στις δραστηριότητες της καθημερινής διαβίωσης.
* Λογοθεραπεία. Μπορεί να βοηθήσει σε περίπτωση διαταραχών ομιλίας (λόγου), κατανόησης, ανάγνωσης, γραφής, κατάποσης.
* Υδροθεραπεία. Είναι μία θεραπευτική παρέμβαση που χρησιμοποιεί ασκήσεις στο νερό, ειδικά σχεδιασμένες για να βοηθούν στην αποκατάσταση ποικίλων παθήσεων.
* Ψυχολογική υποστήριξη. Είναι απαραίτητη τόσο στους ασθενείς όσο και στους οικείους τους.
* Διάφορες μέθοδοι βελτίωσης συμπτωμάτων και λειτουργιών, όπως ρομποτικά μηχανήματα, οζονοθεραπεία, καρδιακή και πνευμονική αποκατάσταση, αναγεννητικές θεραπείες, γνωσιακή αποκατάσταση κ.λπ.
Η επιβίωση από την αρχική, οξεία φάση μιας σοβαρής ασθένειας ή τραυματισμού είναι η πρώτη μεγάλη επιτυχία του πάσχοντος. Η δεύτερη είναι η αποθεραπεία, η αποκατάσταση και η ψυχοκοινωνική επανένταξή του.
