Κατ’ οίκον νοσηλεία λέγεται η παροχή νοσηλευτικών και ιατρικών υπηρεσιών στον τόπο διαμονής του ασθενούς, είτε αυτός είναι η κατοικία του, είτε ξενώνας, οίκος ευγηρίας, κλπ. Τα πλεονεκτήματα αυτού του συστήματος περίθαλψης, έχουν προ πολλού αναγνωρισθεί, καθώς οι ρίζες του χρονολογούνται στα βάθη της ιστορίας και ήδη το 1889 είχαν κάνει την εμφάνισή τους οι πρώτες οργανωμένες υπηρεσίες στις ΗΠΑ.
Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι κάθε ασθενής ανεξαρτήτως ηλικίας που νοσηλεύεται περισσότερο από μία ημέρα σε νοσοκομείο, παρουσιάζει τουλάχιστον μία εκδήλωση κατάθλιψης. Άλλες μελέτες έχουν αποδείξει ότι μεγάλο ποσοστό ανοϊκών ασθενών αποδιοργανώνονται ως προς τον προσανατολισμό τους στο χώρο και το χρόνο, μέσα στο νοσοκομείο. Συγκεκριμένα 10-15% των νοσηλευομένων ηλικίας άνω των 65 ετών σε θαλάμους γενικής χειρουργικής και 15-25% των νοσηλευομένων σε θαλάμους γενικής παθολογίας, παρουσιάζει τουλάχιστον μία εκδήλωση παραληρήματος κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. Τα φαινόμενα αυτά είναι εντονότερα όταν η νοσηλεία παρατείνεται ή αν περιλαμβάνει νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Όσο μικρότερο είναι το διάστημα νοσηλείας σε νοσοκομείο (με συνέχιση κατ’ οίκον νοσηλείας), τόσο μικρότερης διάρκειας και έντασης είναι αυτές οι διαταραχές.
Δεύτερο πολύ σημαντικό όφελος από την κατ’ οίκον νοσηλεία είναι η πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις είναι μια άλλη παγκόσμια μάστιγα που αφορά όλα τα νοσηλευτήρια, ακόμη και τα πλέον φημισμένα για την οργάνωση και την καθαριότητά τους. Πρόκειται για λοιμώξεις που αναπτύσσονται 48-72 ώρες μετά την εισαγωγή ασθενούς σε νοσοκομείο. Στις ΗΠΑ καταγράφονται κάθε χρόνο πάνω από 2 εκατομμύρια νοσοκομειακές λοιμώξεις που κοστίζουν περισσότερα από 4,5 δις δολάρια! Υπολογίζεται ότι 5-10% των εισαγομένων ασθενών σε νοσοκομεία εμφανίζει νοσοκομειακή λοίμωξη. Η συχνότητα αυτών των λοιμώξεων είναι περίπου 5% και αγγίζει το 50% σε μονάδες εντατικής θεραπείας.
Επί πλέον η άνεση που αισθάνεται ο ασθενής όταν νοσηλεύεται στο σπίτι του σε σχέση με τη νοσηλεία σε νοσοκομείο δεν πρέπει να υποτιμάται, καθώς είναι πολύ σημαντικός παράγοντας διατήρησης της ψυχικής υγείας, που με τη σειρά του συμβάλλει στην ταχύτερη αποθεραπεία.
Τα οφέλη όμως της κατ’ οίκον νοσηλείας δεν περιορίζονται στον ίδιο τον ασθενή, αλλά και τον οικογενειακό και τον κοινωνικό του περίγυρο. Η νοσηλεία ενός ασθενούς σε νοσοκομείο κατά κανόνα αποδιοργανώνει τη δομή της οικογένειας, όσο διαρκεί η νοσηλεία. Αντίθετα η κατ’ οίκον νοσηλεία συμβάλλει στην αρμονική λειτουργία του συστήματος που περιβάλλει τον ασθενή (εργασία συζύγου-παιδιών, σχολική μελέτη μικρών παιδιών, οικογενειακή εστία, αποφυγή υπερβολικής καταπόνησης φροντιστών-φροντιστριών κλπ). Λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις οικογενειακές-κοινωνικές συνιστώσες (μετακινήσεις, απώλεια ωρών εργασίας, ανάγκη για αποκλειστικές νοσοκόμες), η κατ’ οίκον νοσηλεία είναι σημαντικά χαμηλότερου κόστους από τη νοσηλεία σε νοσοκομείο.